Ałtaj Gobijski to góry znajdujące się w południowej Mongolii. Jest to półsuchy region, na którym żyje ludność pasterska migrująca pomiędzy swoimi wiosennymi, letnimi i zimowymi obozami. Ich przetrwanie jest uzależnione od zdrowego inwentarza – kóz, owiec, bydła, koni, wielbłądów i jaków, które potrzebują żywności, wody i bezpiecznego, ciepłego schronienia podczas zimy.
Inwentarz około 2000 pasterzy, pochodzących z Tseel soum (obszar należący do Ałtaju Gobijskiego) jest zagrożony przez nowopowstałą kopalnię żelaza Tayan Nuur, należącą do mongolskiej firmy Altain Khuder.
Zlokalizowana zaledwie 168 kilometrów od granicy z Chinami, kopalnia Tyan Nuur eksportuje wydobywane złoża do hut stali zlokalizowanych za mongolską południową granicą. W ciągu pięciu lat wydobycie wzrosło tu pięciokrotnie, do 2,2 mln ton w 2013 roku. Z powodu tak agresywnego postępowania, przewiduje się, że kopalnia będzie aktywna maksymalnie 10 lat.
W odróżnieniu do krótkookresowego zainteresowania regionem ze strony przedstawicieli Altain Khuder kopalnia Tyan Nuur zagraża równowadze wypracowanej przez całe pokolenia rodzin pasterskich.
Wydobywane w kopalniach rudy są transportowane do Chin ciężarówkami, które poruszają się po żwirowej drodze przecinającej pastwiska dla zwierząt. Ruch samochodów po nieutwardzonej drodze wznosi w powietrze duszące ilość pyłu.
Munkhuu, miejscowy pasterz wielbłądów twierdzi, że jego zwierzęta zaczęły chorować w chwili, gdy pojawiły się transportujące rudy ciężarówki.
Munkhuu i wielu jemu podobnych, nie mogą od tak zmienić miejsca wypasu zwierząt. Pasterze nie bez powodu wykorzystują od pokoleń te same tereny. Konkretne pastwiska są dostosowane do konkretnych zwierząt. Nie bez znaczenia jest też dostęp do świeżej wody.
Pasące się zwierzęta pokonują dystans od 5 do 50 kilometrów zanim powrócą do obozu.
Budowana asfaltowa droga co prawda najprawdopodobniej zredukuje ilość wznoszonego w powietrze pyłu jednak sposób w jaki jest realizowana nie zapewni zwierzętom możliwości bezpiecznego jej przekraczania.
Ciepłe i trwałe obozy zimowe są dla pasterzy najważniejszym dobrem.
Spędzają w nich 6 miesięcy każdego roku. Używane przez lata te same schronienia dla zwierząt pokryte są wieloma warstwami nawozu, który zapewnia im izolację od zimnego podłoża – jest to kwestia przetrwania dla zwierząt i ich potomstwa.
Znaczna część gruntów jest własnością państwa mongolskiego, ale to lokalna społeczność decyduje o tym, która rodzina korzysta z którego obozu ( i okolicznych gruntów). Pasterze mogą przekazywać prawa do obozu w obrębie rodziny.
Szanując prawo zwyczajowe, przedstawiciele Altain Khuder powinni uzgodnić z lokalną społecznością jaką rekompensatę mają otrzymać pasterze w zamian za utratę ziemi.
Jednak, z relacji pasterzy wiemy, że przedstawiciele firmy nakazali im po prostu porzucić swoje ziemie i zrobić w ten sposób miejsce dla kopalni.
Pasterka kóz, Khoninkhuu opowiedziała nam, jak przedstawiciel firmy wykorzystał jej ufność i namówił ją do oddania mu prawa do swojego zimowego obozu w zamian za 5 milionów tugrików (~ 2000 euro). Jest to cena znacznie niższa od faktycznej wartości.
Khoninkhuu nie zdawała sobie sprawy, że po tej transakcji już nigdy nie będzie mogła ponownie skorzystać ze swojego zimowego obozu.
Świadectwo Khoninkhuu
Podziel się tą historią
Kontynuuj czytanie w języku angielskim
Altain Khuder, zastrasza pasterzy otrzymując jednocześnie wsparcie finansowe ze środków Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju
Kontynuuj na naszym blogu >>
Szczegółowy opis skutków działania kopalni Tayan Nuur
Przeczytaj raport >>
Górnictwo w Mongolii i ludzkie konsekwencje
Tło, aktualności, publikacje >>
Społeczności pasterskie w górach Ałtaju Gobijskiego
Obejrzyj zdjęcia w serwisie flickr >>
Szczegóły na temat firmy Altain Khuder
Studium przypadku Altain Khuder >>